Met ingang van 1 januari 2015 is de wereld veranderd!

adviescommissie-wmoraadDe nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) houdt de gemoederen al geruime tijd bezig. Kranten, opiniebladen en tijdschriften hebben het afgelopen jaar bol gestaan van berichtgeving over de veranderingen die de Wmo 2015 met zich meebrengt.

In menig actualiteitenprogramma is in de afgelopen maanden uitvoerig gesproken over deze veranderingen. Als je alle berichten zou moeten geloven zou de wereld met ingang van 1 januari drastisch veranderd zijn. Maar voor de meeste mensen is het leven gewoon verder gegaan. Zeker als je nu nog geen zorg nodig hebt, zul je weinig merken van alle veranderingen. En mogelijk vraag je je af waar al die commotie nodig voor is.

Veranderingen

Toch is per januari 2015 op de terreinen van zorg en jeugdhulp, werk en inkomen heel veel veranderd. Gemeenten zijn nu verantwoordelijk voor veel taken. Taken die tot 1 januari voor een groot deel bij het Rijk, de provincie of de zorgverzekeraars behoorden zijn nu overgedragen aan de gemeenten. Vervolgens moeten de gemeenten deze taken ook nog eens met minder geld uitvoeren. Doel van deze grote operatie is dat de gemeente, door zorg en begeleiding anders te gaan organiseren, iedereen die hulp aanbiedt die hij of zij nodig heeft, en al doende ook bezuinigt op de totale zorgkosten. Gemeenten gaan daarbij uit van het principe 'doen wat nodig is'. Daarom krijgt niet elke inwoner met een vergelijkbaar probleem ook de-zelfde ondersteuning. De vraag is niet meer 'Waar heb ik recht op?', maar 'Wat heb ik nodig?'. Zo ontstaat een fundamentele andere insteek in het verlenen van zorg.

Wmo-raad

Het Diaconaal Platform Sittard-Geleen is een overkoepelend orgaan waarin de gezamenlijke kerken hun diaconale werk ondergebracht hebben. Binnen dit platform hebben we de veranderingen steeds besproken en m.n. ook gekeken welke gevolgen deze mogelijk kunnen hebben voor de doelgroep waar we vanuit de kerken en zeker vanuit diaconale projecten voor staan. Vanuit dit Diaconaal Platform zit ik in de Wmo-raad. In de aanloop naar begin 2015 maakte ik ook deel uit van een visie- en structuurcommissie die m.n. over de toekomst nadacht.
De Wmo-raad heeft in het afgelopen jaar intensief gesproken over al de veranderingen. Ambtelijke notities zijn bestudeerd en van commentaar voorzien. Bij deze klus leidden de belangen van de verschillende deelnemers aan de Wmo-raad tot tegenstellingen en onbegrip en tot felle discussies.

Rol voor de kerken

Het inloophuis bieZefke, een huiskamer voor dak- en thuisloze, heeft op enig moment een gezamenlijke toekomstvisie geschreven. Ze hebben in eerste instantie in beeld gebracht wat er gebeurt met mensen die zorg nodig hebben als in 2015 en 2016 de zorg drastisch verandert. Daarbij gaat het niet alleen om de gasten in het inloophuis, en om mensen die vanuit andere diaconale organisaties bezoek krijgen, begeleid en ondersteund worden, maar ook om de vele vrijwilligers. Belangrijkste vraag blijft 'Wat is er nodig, wie kan dat bieden en hoe gaat dat in zijn werk?'. Wat is daarin de rol/positie van een inloophuis als bieZefke en/of een andere diaconale organisatie of kerken in de gemeente Sittard-Geleen?
Deze diaconale organisaties hebben een belangrijke signaleringsfunctie voor mensen die, nu en in de toekomst, buiten de boot dreigen te vallen. Vanuit diaconale projecten kan vaak gericht aangeven worden hoe dat komt. En wat daar aan te doen is. Voor een lokale gemeente kan dat zeer belangrijke informatie zijn. Gemeenten hebben immers een zorgplicht naar mensen toe. Kerken kunnen helpen bij het invullen daarvan. Het betekent ook dat wij als diaconale organisaties met gemeente en lokale maatschappelijke organisaties goed om ter tafel moeten zitten. We hebben een goed en inhoudelijk sterk verhaal te vertellen, waar kwetsbare mensen alleen maar belang bij hebben.
Vervolgens constateerden we dat deze diaconale plekken voor mensen vaak een laatste strohalm zijn en hen een thuisgevoel geven. Een plek waar ze mogen zijn wie ze zijn. Waar ze even tot rust kunnen komen en aan niks hoeven te denken. Op deze plekken en mede ook door de aandacht kan nieuw perspectief ontstaan. Maar het zijn ook plekken waar mensen kunnen ontdekken dat ze nog steeds van betekenis zijn in een samenleving die zo sterk geïndividualiseerd is. Dat geldt zeker voor veel vrijwilligers. We merken vaak dat vrijwilligers in eerste instantie met veel angst en beven aan een (diaconale) taak beginnen. Gaandeweg ontdekken ze hoe belangrijk zij zijn voor de ander, maar ze ontdekken ook wat ze zelf in huis hebben.

Vindplaatsen

Zo zijn diaconale initiatieven en inloophuizen vaak unieke vindplaatsen, voor gasten én voor vrijwilligers. Het zijn plekken waar mensen terecht kunnen met hun vragen en hun zorgen. Zonder afspraak, zonder voorwaarden vooraf. Dat is ontzettend belangrijk, zeker met de veranderingen in de zorg wordt dat mogelijk nog belangrijker.
Diaconale plekken en inloophuizen zijn een belangrijke vindplaats waar signalen opgevangen kunnen worden. Waar mensen gericht op weg geholpen kunnen worden op zo een oplossing te vinden voor hun problemen en vragen. Belangrijk daarbij is wel dat deze diaconale plekken zeer zorgvuldig omspringen met de privacy van mensen. Het zijn niet de diaconale werkers en vrijwilligers die gegevens moeten aanreiken, maar de mensen moeten zelf hun verhaal bij de hulpverleners doen. Daarbij kan ondersteuning vanuit een diaconaal project ontzettend belangrijk zijn.
Daarom is het belangrijk dat deze lokale diaconale plekken en inloophuizen een goed overzicht hebben over de lokale sociaal-maatschappelijke organisaties. We kunnen zo een spil zijn in het grote lokale netwerk en in het leefbaar houden van de samenleving.

Ervaring

Ervaring in de Westelijke Mijnstreek leert inmiddels dat de gemeente signalen die vanuit de diaconale organisaties aangereikt worden, zeer serieus neemt. Vaak wordt de medewerker van BieZefke uitgenodigd bij een overleg van het Veiligheidshuis voor een moeilijke casus-bespreking. Regelmatig komt het dan voor dat de medewerker meer van de situatie af weet dan de professionals. Dan is het van belang om zorgvuldig met het geschonken vertrouwen van mensen om te gaan. Vertrouwen komt immers te voet en gaat te paard!
De Wmo-raad Sittard-Geleen heeft momenteel in beraad welke rol en taak zij in de komende tijd heeft. Vanuit de advies- en structuurcommissie hebben we een advies voorgelegd. Medio maart zal helder zijn hoe de Wmo-raad in de komende jaren haar taak en werk ziet.

www.wmoraad-sittardgeleen.nl

Hub Vossen, stafmedewerker Dienst Kerk en Samenleving en Aalmoezenier van Sociale Werken in het bisdom Roermond

Afdrukken